نکات تفسیری آیه ۲ سوره حجرات

يَآ أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لَا تَرْفَعُواْ أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِىِ‌ّ وَلَا تَجْهَرُواْ لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَن‌تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَ أَنتُمْ لَا تَشْعُرُونَ‌

اى كسانى كه ايمان آورده‌‏ايد صداى خود را بلندتر از صداى رسول اللَّه برنياوريد و با او به صوت بلند سخن مگوييد آن چنان كه با يكديگر سخن مى‏‌گوييد تا اعمالتان ندانسته بى‌نتيجه نشود.

مفردات:

لَا تَرْفَعُواْ: بالا نبرید، بلند نکنید

لَا تَجْهَرُواْ بِالْقَوْلِ: بلند صحبت نکنید(جَهر: آشکار کردن «مراد بلند صحبت کردن است»)

كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْض: مانند بلند صحبت كردنتان با یكدیگر

 أَن‌تَحْبَطَ: كه حبط و نابود شود

وَ أَنتُمْ لَا تَشْعُرُونَ‌: در حالیكه شما درك نمی‌كنید، در حالیكه شما متوجه نمی‌شوید.

توضیح:

در آیه ۲ سور حجرات از بلند كردن صدا در حضور پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله وسلّم) در هنگام گفتگو با ایشان نهى شده است.

در آیه‌ ۶۳ سوره‌ نور نیز سفارش شده كه پیامبر را مانند خود صدا نزنید، بلكه با احترام و مؤدّبانه نام ببرید: “لَا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضًا، خطاب كردن پيامبر را در ميان خود، مانند خطاب كردن بعضى از خودتان به بعضى [ديگر] قرار مدهيد.”

حفظ عمل سخت‌تر از انجام عمل

اعمال خوب و نیک انسان در معرض آفت است و اگر از عمل نیک مواظبت نشود ممکن است از بین برود(حَبط شود). گاهی ممکن است عمل انسان در همان ابتدا به وسیله ریا و خودنمایی نابود شود. گاهی هم ممکن است عمل همراه ریا و خودنمایی نباشد اما شخص نیکوکار بعد از انجام عمل دچار عجب و غرور شود و عملش نابود شود. امّا عوامل دیگری هم وجود دارد که ممکن است در پایان کار عمل نیک انسان را نابود کند که از آن تعبیر به «حَبط عمل» می‌شود.
لذا قرآن کریم در آیه ۱۶۰ سوه انعام مى‌فرماید: هر كسى عمل خود را تا قیامت بیاورد و از آفات بیمه كند، ده برابر پاداش داده مى‌شود: «مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا» و نمى‌فرماید: هر كس عملى را انجام دهد، ده برابر پاداش دارد. زیرا میان انجام عمل در دنیا و تحویل آن در قیامت، فاصله‌ى زیادى است.
در روایتى رسول خداصلى الله علیه وآله فرمود: براى هر ذكرى، درختى در بهشت كاشته مى‌شود، شخصى گفت: پس ما در بهشت درختان زیادى داریم! حضرت فرمود: بله، ولى گاهى گناه و اعمالى از شما سر مى‌زند كه آن درختان را مى‌سوزاند. سپس آیه فوق را تلاوت فرمود.

رعایت ادب در مقابل همه

گرچه بلند كردن صدا در مقابل پیامبر بى‌ادبى به پیامبرصلى الله علیه وآله است كه به خاطر مقام والاى آن حضرت، سبب حبط اعمال مى‌شود، ولى قرآن به ما سفارش كرده كه نسبت به همه‌ى مردم ادب را رعایت كنیم و آرام سخن بگوییم. چنانكه لقمان‌ (علیه السلام) به فرزندش مى‌گوید: «وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ» صداى خود را فرو گیر و آرام سخن بگو. سپس صداهاى بلند را به صداى الاغ تشبیه كرده است: «انّ اَنكَر الاصوات لَصوتُ الحَمیر»

پیمایش به بالا