قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُواْ وَلَكِن قُولُواْ أَسْلَمْنَا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِى قُلُوبِكُمْ وَإِن تُطِيعُواْ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَا يَلِتْكُم مِّنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
اعراب بادیه نشین به تو گفتند ایمان آوردیم. بگو: نه، هنوز ایمان نیاورده‌اید و باید بگویید اسلام آوردیم چون هنوز ایمان در دلهای شما داخل نشده و اگر خدا و رسول را اطاعت کنید خدا از پاداش اعمالتان چیزی کم نمی‌کند که خدا آمرزگار رحیم است.
مفردات:
تفاوت اسلام با ایمان
۱. تفاوت در عمق.
اسلام، رنگ ظاهری است، ولی ایمان تمسّک قلبی است. امام صادق‌صلی الله علیه وآله به مناسبت آیه‌ی «وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً» (آیه ۱۳۸ سوره بقره) فرمود: رنگ الهی اسلام است، و در تفسیر آیه‌ی «فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ» (آیه ۲۵۶ سوره بقره) فرمود: تمسّک به ریسمان محکم الهی، همان ایمان است. (كافى، ج۲، ص ۱۴.)
۲. تفاوت در انگیزه.
گاهی انگیزه‌ی اسلام آوردن، حفظ یا رسیدن به منافع مادّی است، ولی انگیزه‌ی ایمان حتماً معنوی است. امام صادق‌علیه السلام فرمودند: با اسلام آوردن، خون انسان حفظ می‌شود و ازدواج با مسلمانان حلال می‌شود، ولی پاداش اخروی بر اساس ایمان قلبی است. (كافى، ج۲، ص ۲۴.)
۳. تفاوت در عمل.
اظهار اسلام، بدون عمل ممکن است، ولی ایمان باید همراه عمل باشد، چنانکه در حدیث می‌خوانیم: «الایمانُ اِقرارٌ وعَمَل و الاسلام اِقرارٌ بلاعَمَل» (كافى، ج۲، ص۲۴.) بنابراین در ایمان، اسلام نهفته است، ولی در اسلام ایمان نهفته نیست.
در حدیث دیگری، اسلام، به مسجد الحرام وایمان به کعبه تشبیه شده که در وسط مسجدالحرام قرار گرفته است. (كافى، ج۲، ص۵۲.)
امام باقرعلیه السلام فرمود: ایمان، چیزی است که در قلب مستقر می‌شود و انسان به وسیله آن به خدا می‌رسد و عمل، آن باور قلبی را تصدیق می‌کند. ولی اسلام چیزی است که در گفتار و رفتار ظاهر می‌گردد، گرچه در قلب جای نگرفته باشد. (كافى، ج۲، ص۲۶.)
۴. تفاوت در رتبه.
در حدیث می‌خوانیم: ایمان، بالاتر از اسلام و تقوا، بالاتر از ایمان و یقین، بالاتر از تقوا است و در میان مردم چیزی کمیاب‌تر از یقین نیست. (كافى، ج۲، ص۵۱.)
چند پیام مهم آیه ۱۴ سوره حجرات
۱- به هر ادّعا و شعاری گوش ندهیم. «و قالتِ الاَعراب آمنّا»
۲- ادّعاهای نابجا را مهار کنیم. «قل لم تؤمنوا»
۳- اسلام، امری ظاهری است، ولی ایمان، به دل مربوط است. «فی قلوبکم»
