ازدواج، عامل تضمین رزق و روزی انسان
یک عذر تقریبا عمومی و بهانه همگانی برای فرار از زیر بار ازدواج و تشکیل خانواده، مسئله فقر و نداشتن امکانات مالی است و از بزرگترین موانع روانی در برابر زناشویی بیم از تأمین نشدن مخارج عائلهمندی میباشد.
قرآن و سنت اهل بیت علیهم السلام به پاسخ این معضل عمومی پرداختهاند و خداوند در قرآن میفرماید:
وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ ۚ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (نور/۳۲)
مردان و زنان بیهمسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را؛ اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بینیاز میسازد؛ خداوند گشایشدهنده و آگاه است!
نکتهها:
- فقر، نبايد مانع اقدام در امر ازدواج شود. «إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ …»
- در صورت فقر، به ازدواج اقدام كنيد و بر خدا توكّل نماييد. «يُغْنِهِمُ اللَّهُ»
- خداوند، تأمين زندگى عروس و داماد را وعده داده است و ازدواج، وسيله وسعت و بركت زندگى است. «يُغْنِهِمُ اللَّهُ»
قدرت پرودگار جهان آن چنان وسیع است که پهنه عالم هستی را فرامیگیرد و علم او چنان گسترده است که از نیات همه کس، مخصوصا آنها که با نیت حفظ عفت و پاکدامنی اقدام به ازدواج می کنند، آگاه است و همه را مشمول فضل و کرم خود قرار میدهد.
همچنین پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) به بینوایان سفارش میکرد که ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند تا خداوند گشایشی در معاش آنها حاصل کند.
همچنان که روایت شده: جوانی از انصار نزد پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله آمد) و از فقر و نیازمندی خود به آن حضرت شکایت کرد. پیامبر به او فرمود: ازدواج کن!
پس از خارج شدن جوان از محضر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)، مردی از انصار، خود را به آن جوان رساند و گفت: مرا دختری است زیباروی. سپس آن دختر را به همسری او در آورد. خداوند نیز به سبب این عمل، در رزق و روزی او توسعه داد و آن جوان به نزد رسول الله(صلی الله علیه و آله) آمد و از حال خود خبر داد و پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرموند:
«یَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ عَلَیْکُمْ بِالْبَاهِ؛ ای گروه جوانان! بر شما باد به ازدواج کردن!»(حکمت نامه پیامبر اعظم(ص) ج ۱۳ ص ۲۰۴.)
و باز از ایشان است: «اِلْتَمِسُوا الرِّزْقَ بِالنِّکَاحِ؛ رزق را در ازدواج جستجو کنید!»(مستدرک الوسائل، ج ۱۴،ص ۱۷۳.)
و نیز میفرمایند: «اِتَّخِذُوا الْأَهْلَ فَإِنَّهُ أَرْزَقُ لَکُمْ؛ تشکیل خانواده دهید! پس همانا خانواده برای شما رزقرسانتر است.»(بحارالانوار)
امام صادق(علیه السلام) در باب رزقآور بودن ازدواج میفرمایند:
«الرِّزْقُ مَعَ النِّسَاءِ وَ الْعِیَالِ؛ رزق و روزی با همسر و فرزندان می باشد.»(کافی، ج۵، ص۳۳۰)
دو نکته پایانی:
- علیالقاعده کسی که میخواهد ازدواج کند و خانواده تشکیل بدهد بایستی برای رسیدن به این هدف، برنامهریزی و درایت لازم را داشته باشد؛ یعنی توکل کردن بر خداوند به معنای دست روی دست گذاشتن و انتظار معجزه داشتن نیست، بلکه باید تلاش و کوشش کرد و در کنار آن توکل هم داشت. این کاملاً منطقی و معقول است.
- این که گفته میشود واقعیت جامعه این است که کسی که ازدواج میکند، وضع مالیاش بدتر میشود؛ باید گفت این آمار دقیق و درستی نیست زیرا بسیار بیشتر از آن، افرادی هستند که با ازدواج، وسعت رزق و روزی پیداکرده و ازنظر مالی رشد کردهاند؛ این واقعیت جامعه است.
البته موارد اندکی هم هست که زندگی مشترک به مشکلات مالی خورده، ولی باید آسیبشناسی و عیبیابی شود زیرا هر مشکل مالی که در آن زندگی ایجاد میشود که به خاطر توکل کردن نیست، بلکه چه بسا به خاطر سوء مدیریت خود افراد یا… است، لذا ایراد را باید در جای دیگر جستجو کرد.
چند نکته دیگر:
- خداوند متعال در قرآن کریم قول داده است که با امدادهای غیبی خود، اوضاع مالی ازدواج کنندگان را سروسامان ببخشد.
- روایات متعددی از حضرات اهلبیت (علیهمالسلام) در تأیید امدادهای الهی در ازدواج وارد شده است تا جایی که ترس از فقر در ازدواج را بدگمانی به خداوند متعال تلقی کردهاند.
- عوامل معنوی و مادی دیگری در ازدواج میتواند موجب گسترش رزق در ازدواج شود مانند تقوا، احساس مسئولیت، سعی و تلاش بیشتر.
- همان گونه که عوامل معنوی مانند امدادهای الهی و تقوا میتوانند موجب ازدیاد رزق شوند، عوامل معنوی دیگری چون قطع رحم نیز میتوانند موجب فقر شوند.
- رازق بودن خداوند متعال به معنای تنبلی و دست از کار کشیدن نیست.
- آمار موفقیت و رشد مالی در کسانی که ازدواج کردهاند، بسیار بیشتر است از مواردی که بعد از ازدواج به مشکل مالی خوردهاند.
- مشکل مالی در زندگی مشترک، به خاطر توکل نیست، بلکه علت را باید جای دیگر جستجو کرد، ازجمله سوء مدیریت خود فرد.